Şaşılık, gözlerin paralel hizasının bozulması durumudur. Normalde, iki gözümüz de aynı noktaya odaklanır, ancak göz kayması durumunda gözlerden biri ya da her ikisi de farklı yönlere bakabilir. Şaşılık, genellikle doğuştan gelir veya çocukluk döneminde başlar. Ancak yetişkinlik döneminde ortaya çıkan ani göz kayması durumları da mevcuttur.
Göz kayması, estetik sorunların yanı sıra ciddi görme bozukluklarına da yol açabilir. Şaşılık bazen travmalarda, sinir hasarlarında, beyin tümörlerinde görülebilmektedir. Bu sebeple ciddiye alınması gereken bir hastalıktır.
Şaşılık, doğumsal olabildiği gibi iki yaş civarında ortaya çıkabilmektedir. Ayrıntılı göz muayenesi ile bazen basit bir gözlükle göz kaymasının düzelmesi sağlanabilir. Eğer gözlük ve diğer tedavi yöntemleriyle düzelmezse en etkili yöntem göz kayması ameliyatıdır.
Şaşılığın sebepleri genellikle çok çeşitli olabilir ve genetik faktörlerden sağlık koşullarına kadar birçok faktörü içerir.
Birinci faktör, genetik yatkınlıktır. Şaşılık genellikle aile içinde görülen bir durumdur. Yani, eğer ailenizin herhangi bir üyesinde şaşılık varsa, sizin veya çocuklarınızın da şaşılık gelişme riski daha yüksektir.
İkinci önemli faktör, prematüre doğumdur. Erken doğan bebeklerin göz kasları tam olarak gelişmediği için, göz kayması oluşma riskleri daha yüksektir.
Bir diğer neden ise çeşitli sağlık koşullarıdır. Örneğin, Down sendromu, cerebral palsy ve hidrosefali gibi bazı durumlar, şaşılık riskini artırabilir. Bu durumlar göz kaslarının normal çalışmasını engeller ve gözlerin hizasını bozar.
Son olarak, göz yaralanmaları ve bazı göz hastalıkları da göz kayması nedeni olabilir. Göz kaslarına zarar veren herhangi bir durum, gözlerin normal hizasını bozabilir.
Şaşılık, genetik faktörlerden sağlık koşullarına ve yaralanmalara kadar birçok farklı sebepten kaynaklanabilir.
Göz Kayması Belirtileri
Göz kaymasının en belirgin belirtisi, gözlerin birlikte hareket etmemesidir. Bunun dışında baş ağrısı, çift görme, görme alanında kayıp ve göz yorgunluğu da şaşılığın belirtileri arasında yer alır.
Şaşılık ve Görme Bozuklukları
Gözde kayma, görme bozukluklarına yol açabilir. Gözlerin birbiriyle uyumlu hareket etmemesi, beyne gelen görüntülerin çakışmamasına ve dolayısıyla çift görme veya bulanık görme gibi sorunlara neden olabilir. Ayrıca, çocuklarda şaşılık tedavi edilmezse, etkilenen göz zamanla daha az kullanılır ve bu durum “tembel göz” veya tıbbi adıyla ambliyopiye yol açabilir. Ambliyopi tedavi edilmezse, kalıcı görme kaybına neden olabilir.
Şaşılık Tedavisi
Şaşılık tedavi yöntemleri gözlük, kapama, göz egzersizleri, nörotoksin uygulaması ve göz kayması ameliyatıdır. Tedavinin amacı, gözlerin normal şekilde hizalanmasını sağlamak ve görme yeteneğini iyileştirmektir. Göz egzersizleri ve gözlük kullanımı, genellikle hafif şaşılık durumlarında etkilidir. Ancak daha ciddi durumlarda şaşılık ameliyatı gerekebilir.
Şaşılık Ameliyatı
Göz kayması ameliyatı yöntemi şaşılığın tipine ve kayma açısına bağlı olarak belirlenir. Cerrahi işlem genellikle müdahale edilecek kas sayısına bağlı olarak 45 – 90 dakika arası sürer ve hastanede yatış gerektirmez. Şaşılık ameliyatı ile göz kasları düzeltilir ve gözlerin düzgün bir şekilde hizalanması sağlanır.
İyileşme süreci genellikle birkaç hafta sürer. Bu süre zarfında, gözlerde kızarıklık, şişlik veya rahatsızlık hissi normaldir ve damlalar ile hafifletilebilir.
Erken Teşhisin Önemi
Göz kaymasının erken teşhis edilmesi, görme bozukluklarını önlemek ve tedavi başarısını artırmak için hayati önem taşır. Çocuklar genellikle doğumdan itibaren düzenli göz muayenelerine götürülmelidir. Bunun yanı sıra, ebeveynlerin çocuklarda şaşılığın belirtilerine karşı bilinçli olmaları ve anormal bir durum fark ettiklerinde hemen bir göz doktoruna başvurmaları gerekir.
Şaşılığın Psikolojik Etkileri
Şaşılığın fiziksel belirtilerinin yanı sıra, bu durumun psikolojik etkileri de önemlidir. Çocukluk çağındaki şaşılık, sosyal stigmatizasyon ve özgüven eksikliği gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, erken tedavi sadece görsel yeteneği korumakla kalmaz, aynı zamanda çocuğun psikolojik sağlığını da korur.
Göz Kayması ve Sosyal Etkileşimler
Gözler, sosyal etkileşimlerde önemli bir rol oynar. Göz teması, duygusal ifade ve sosyal iletişim için kritiktir. Göz kayması, kişinin sosyal etkileşimlerini ve kendine güvenini etkileyebilir. Bu sebeple, şaşılık tedavisi, kişinin genel yaşam kalitesini ve sosyal gelişimini destekler.
Sonuç
Göz kayması, hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyen ciddi bir göz sağlığı sorunudur. Ancak, erken teşhis ve etkili tedavi ile yönetilebilir ve kalıcı görme bozuklukları önlenir. Eğer siz veya çocuğunuz şaşılık belirtileri gösteriyorsa, bir göz doktoruna başvurmanızı şiddetle tavsiye ederiz.
